آموزش صوتی و تصویری آشنایی با مدل استاندارد ذرات بنیادی

نظریه‌ها و یافته‌های هزاران فیزیک‌دان از سال ۱۹۳۰ تا کنون آگاهی و دانش قابل توجهی را برای بشر فراهم آورده تا به این پرسش پاسخ بدهد که ساختار بنیادین ماده چیست؟ همه‌ی آن‌چه که ما در جهان شناخته‌ایم از تعداد محدود و مشخصی از اجزاء بنیادی ساخته شده است که آن‌ها را ذرات بنیادی می‌نامیم و این ذرات تحت تأثیر چهار نیروی بنیادی هستند. تاکنون بهترین مدلی که چگونگی برهمکنش این ذرات بنیادی و سه مورد از نیروهای بنیادی را توصیف کرده است، مدل استاندارد ذرات بنیادی است. این مدل در توصیف اغلب مشاهدات تجربی ما از کیهان موفق بوده و با دقت بالایی گستره‌ی متنوعی از پدیده‌ها را پیش‌بینی کرده است. با گذشت زمان و با پیشرفت بشر در تکنولوژی و علم نیز پدیده‌ها و آزمایشات مختلف مهر تاییدی بر این مدل زده‌اند.

به این ترتیب مدل استاندارد ذرات بنیادی مجموعه‌ای از فرمول‌بندی‌ها و اندازه‌گیری‌هایی است که ذرات بنیادی و برهمکنش‌های آن‌ها را شرح می‌دهد. این نظریه کوچک‌ترین سنگ بناهای سازنده ساختار ماده را بر اساس ویژگی‌های مشخص آن‌ها دسته‌بندی می‌کند.

دوستانی که در کانال تلگرام درگاه فیزیک ایرانیان با ما همراه هستند، حتماً با سری صحبت‌های ما درباره مدل استاندارد ذرات بنیادی آشنا هستند. از آن‌جا که استقبال خوبی از این صحبت‌ها شد، تصمیم گرفتیم آن‌ها را به صورت یکجا بر روی سایت نیز قرار دهیم تا علاقه‌مندان بتوانند از این صحبت‌ها استفاده کنند و تا حدی با مدل استاندارد ذرات بنیادی آشنا شوند. پس لطفاً ما را از نظرات خودتان نیز بی‌نصیب نگذارید.

این صحبت‌ها در ۷ قسمت تنظیم شده است که در زیر می‌توانید آن‌ها را دریافت کنید و شامل معرفی ذرات بنیادی، تاریخچه کشف آن‌ها، معرفی نیروها در مدل استاندارد ذرات بنیادی، برهمکنش‌ها و دیاگرام‌های فاینمن و چگونگی جرم‌دار شدن ذرات از طریق مکانیزم هیگز است.

سری صحبت‌های آشنایی با مدل استاندارد ذرات بنیادی

در قسمت اول در مورد دسته‌بندی ذرات بنیادی و ویژگی‌هایی که آن‌ها را از هم متمایز می‌کند یاد می‌گیریم و با نیروهای بنیادی و ذرات واسطه آشنا می‌شویم.

دریافت فایل صوتی قسمت اول

ذرات بنیادی در مدل استاندارد

ذرات بنیادی در مدل استاندارد

در قسمت دوم نسل‌های مختلف فرمیون‌ها و انواع بوزون‌ها معرفی می‌شوند و به طور خلاصه مروری می‌کنم بر برهم‌کنش‌های این ذرات باهم و دیاگرام‌های فاینمن مربوط به این برهمکنش‌ها را می‌بینیم.

دریافت فایل تصویری قسمت دوم

در قسمت سوم با پادذرات و نقش آن‌ها در مدل استاندارد آشنا می‌شویم. در مورد پیش‌بینی مدل دیراک از پادذرات و تعبیر فاینمن و استوکلبرگ از این ذرات می‌شنویم و اندکی در مورد واکنش‌های ذرات و پادذرات می‌آموزیم.

دریافت فایل صوتی قسمت سوم

چند مورد از ذرات و پادذرات

مثال‌هایی از ذرات و پادذرات

در قسمت چهارم تاریخچه‌ای از مدل استاندارد ذرات بنیادی ارائه شده است و این که ذرات بنیادی چطور کشف شدند و مدل استاندارد چطور شکل گرفت.

دریافت فایل صوتی قسمت چهارم

اثر فوتوالکتریک

اثر فوتوالکتریک

 

نمودار فاینمن در واپاشی نوترون

نمودار فاینمن واپاشی نوترون

 

در قسمت پنجم ادامه‌ی تاریخچه ذرات بنیادی را می‌شنویم و با دسته‌بندی گلمان از ذرات بنیادی آشنا می‌شویم.

دریافت فایل صوتی قسمت پنجم

راه‌های هشتگانه گلمان

در قسمت ششم در مورد کشف مزون سای (انقلاب نوامبر ۱۹۷۳) می‌شنویم و با نیروها و برهم‌کنش‌ها در مدل استاندارد آشنا می‌شویم.

دریافت فایل صوتی قسمت ششم

کوارک‌ها و لپتون‌ها

کوارک‌ها و لپتون‌ها

در قسمت هفتم با نمودارهای فاینمن و نحوه‌ی محاسبات در مدل استاندارد آشنا می‌شویم. در این قسمت در مورد جرم‌دار شدن ذرات در شکست خودبخودی تقارن و ذره‌ی هیگز هم صحبت شده است.

دریافت فایل تصویری قسمت هفتم

اگر به این مبحث علاقه‌مندید می‌توانید مقاله‌ای در این مورد را نیز اینجا بخوانید که شامل یک ویدیو در مورد کوچک‌ترین جزء تشکیل‌دهنده‌ی ماده است.

 

همراهی شما موجب سربلندی ماست.

پایدار و پیروز باشید.